8 Mart 2013 Cuma

Malülen Emeklilik


Avrupa’da yaşayıp da malulen emekli olan Türkler, Türkiye’den de nasıl emekli olabilir, şartları nelerdir, aylık hangi koşullarda bağlanır. İşte Avrupa’da yaşayan malulen emekli Türklerin, Türkiye’de de emekli olabilmenin yolu malülen emeklilik
Fransa, Hollanda, İsviçre, Danimarka dışındaki ülkelerde çalışan Avrupalı Türklerin ülkemizde çalışması varsa ve bulunduğu ülkede malulen emekli olmuşlarsa maluliyet sigortası uygulaması iki taraf ülkeyi de bağladığından mutlaka durumunuzla ilgili gelen raporlar incelenip aşağıda belirtilen koşullar mevcut ise sizlere aylık bağlanır. Dolayısıyla hem ikamet ettiğiniz ülkeden hem de ülkemizden maaş alma hakkına sahip olursunuz.  İşte bu yazımızda maluliyet sigortasından hak kazanma koşullarını gündeminize taşımak istedik.
Yurtdışında veya ülkemiz sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenen raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SSK 4-(a) ve Bağ-Kur 4-(b) kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60′ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malul sayılmaktadır.

Yurtdışı Emeklilik Borçlanma


Yaz geldi ve gurbetçilerimiz en azından tatil için ülkelerine dönmeye başladılar. Bu arada gelenler yurtdışı borçlanması ile emeklilik iş ve işlemlerini de merak ediyorlar ve tatilde de borçlanma-emeklilik işlemi yaptırıyorlar…
İster işçi olun, ister memur olun isterseniz de esnaf veyahutta ev hanımı farketmez yurtdışında geçen sürelerinizi 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun gereğince borçlanabilirsiniz.
KADINLAR ÇALIŞMASALAR DA BORÇLANABİLİRLER
Erkekler sadece yurtdışında geçen çalışma süreleri ile çalışma sürelerinin aralarındaki birer yıllık boş geçen işsizlik sürelerini borçlanabilirler. Hangi ülke olursa olsun fark etmez, kadınlarımız ise yurtdışında ikamet ederek geçirdikleri süreleri borçlanabilirler ve Türkiye’den borçlanma yoluyla emekli olabilirler. Öte yandan kadınlar isterse çalışma süreleri ile çalışma sürelerinin aralarındaki birer yıllık boş geçen süreleri de borçlanabilirler. Borçlanılacak süreler de yaş konusunda ise 18 yaş kuralı vardır. İster çalışma olsun ister ikamet 18 yaşından sonraki süreler borçlanılır.
TÜRKİYEDE ÇALIŞMASI OLMAYAN BAĞ-KUR’A
Sözde sadece SGK var ama altında eskiden olduğu gibi SSK (4/A), Bağ-Kur (4/B) ve Emekli Sandığı (4/C) ayrımı aynen devam ediyor. Gurbetçilerimizin Türkiye’de hiç sosyal güvenliğe tabi çalışması olmayanların borçlanacağı sürelere 4/B’ye yani Bağ-Kur’a sayılır. Türkiye’de çalışmaları olanlar için ise en son hangisi ise oraya sayılır. Bu sebeple Bağ-Kur’dan kurtulmak isteyenler önce birkaç gün SSK’lı çalışsınlar sonra yurtdışı borçlanması yapsınlar. Öte yandan, SSK çalışmaları mutlaka Türkiye’de bulundukları sürelerde olsun zira pasaport giriş çıkış kayıtlarına göre Türkiye’de olduğu belli olmayanların SSK çalışmaları daha sonra SGK tarafından iptal edilir.
GEÇMİŞTE (1999 ÖNCESİNDE) ÇALIŞMALARI OLANLAR AZ PARAYA ÇOK MAAŞ ALABİLİRLER
SGK yurtdışı borçlanması uygulamasında emekli aylıklarını hesaplarken üç ayrı döneme göre emekli aylığı hesaplamaktadır. Bunlar 31.12.1999 öncesi, 1.1.2000 ile 30.09.2008 arası ve son olarak da 1.10.2008 sonrası dönem. Bunlardan en düşük borçlanma miktarına (10 lira günlük) göre en güzel emekli aylığını 31.12.1999 öncesi dönem verir. Bu sebeple mesela 1970’li yıllarda Türkiye’de SSK’sı olan birisi borçlanma dönemi seçip, 31.12.1999 öncesi yurtdışı ikamet veya çalışma sürelerini seçerse en yüksek emekli aylığını alır. Tarih seçmezse de bu kere SGK ödeme gününden (mesela 2012 temmuz) geriye doğru ödediği gün kadar geriye götürüp borçlanma dönemi bulur.
2008 ÖNCESİ DOLARDAN BORÇLANANLAR ŞANSLI
2008 yılına kadar yurtdışı borçlanmasının günlüğü sabit rakam olan 3,5 dolar idi ve geçmişte bu tür borçlanma yapanlar için ödeme süresi yoktur, diledikleri zaman ödeyebilirler ve şartları tamamlamışlarsa da emekli de olurlar. Sonrasında borçlananlar ise şimdiki rakamlara göre ise en düşük 10 lira en yüksek de 65 lira olmak kaydıyla bu iki rakam arasında diledikleri rakamlardan borçlanabilirler ve ödeme süresi de borcun kendilerine tebliğ gününden itibaren 3 aydır. Üç ay içinde kısmi ödeme de yapabilirsiniz tam ödeme de. İsterseniz de sonra tekrar ödeme için yeni bir borçlanma da yapabilirsiniz.
EMEKLİ AYLIĞINI ÇEKMEDİĞİNİZ SÜRECE PARANIZI GERİ ALABİLİRSİNİZ
Yurtdışı borçlanması yapanlar, bankadan veya PTT’den emekli aylıklarını çekmemek şartıyla diledikleri zaman ödedikleri paralarını da her zaman geri isteyebilirler ve para kendilerine geri ödenir.
EMEKLİLİK İÇİN KESİN DÖNÜŞ ŞART
Yurtdışı borçlanma işlemi ayrı, emeklilik ayrıdır. Borçlanmayı her zaman yapabilirsiniz ama borçlanma ile emekli olabilmek için yurda kesin dönüş şarttır. Kesin dönüş ise eşyalarını kamyona yükle Türkiye’ye gel demek değildir.
  1. Yurtdışında çalışmamak
  2. Yurtdışından işsizlik parası almamak
  3. Yurtdışında ikamete dayalı sosyal yardım almamak,
Yurda kesin dönüş yapmak demektir.
TÜRKİYEDE SGDP İLE ÇALIŞABİLİRLER
Reformun ilk halinde yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanların, diğer emekliler gibi hem emekli aylıklarını alıp hem de Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun sosyal güvenlik destek primi hakkındaki hükümleri gereğince sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları yasaktı. Ancak daha sonra yapılan düzenleme ile yurtdışı borçlanması ile emekli olanlarda diğer emekliler gibi SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) ödeyerek Türkiye’de çalışabilir hale geldiler.

Mavi Kart Borçlanma


1)        Mavi yada pembe kartlıyım borçlanarak emekli olabilirmiyim?
2)        Emeklilik için sgk kuruma başvurdugumda emekli olamazsınız yazısı alıyorum buna ragmen emekliligim nasıl saglanır?
3)        Emekli olabilmen için türk vatandaşlıgınamı geçmen gerekir?
Türk vatandaşlığından izinli olarak çıkıp başka bir ülke vatandaşlığına geçenlere Türkiye’deki haklarını kullanmaları için “mavi kart” verilir. SGK bunlara yurtdışı borçlanması ile emeklilik hakkı tanımaz. Ancak dava açarsanız borçlanıp emekli olabilirsiniz.
Mavi yada pembe kart sahibi olup emekilik hakkı isteyen kişiler  müracaat yaptıgı zaman emekli olamazsınız cevabı alırsınız. Lakin yapılması gereken ilk işlem dava ile hakkınızı aramak olsun. Çünki davalar sgk yı dize getiriyor. Dava yolu ile emekliliginiz sağlanıyor.
Türk vatandası olmadıgınız için kurum size emeklilik şansı tanımaz. O yüzden biz davaya gidiyoruz ve hakkımızı arıyoruz.
Avusturya vatandaşıyım. “Mavi kart”ım var. 12.03.1951 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1971’in ocak ayı. Yurtdışına gitmeden önce, Türkiye’de Emekli Sandığı’na bağlı memur olarak 7 yıl 5 ay 15 günlük çalışma sürem vardı. Türkiye’ye döndükten sonra 3.5 yıl, yani 1260 gün (sizin tavsiyeniz üzerine) sigortalı olarak çalıştım. Daha önceki Emekli Sandığı’na bağlı çalıştığım süreleri 3600 güne tamamladım ve Antalya Bölge SGK’ya, 29.11.2010 tarihinde emeklilik başvurusunda bulundum. Antalya SGK’nın bana verdiği cevap yazısında emeklilik talebimin reddedildiği belirtilip aynen şöyle denilmektedir:
‘’İlgili tahsis talebinize istinaden dosyanızın tetkikinde; İçişleri Bakanlığı’nın 2004/08 sayılı kararı gereği 27.12.2004 tarihinde Türk vatandaşlığından çıktığınız tespit edildiği için aylık bağlama talebiniz reddedilmiştir. Bilgi edinilmesini rica ederim.’’ “Türkiye’ye döndüğümde mavi kartlı biri olarak (Avusturya vatandaşı olarak) emekli olabilir miyim?” diye size sorduğumda, ‘’…Yabancı ülke vatandaşı olmanız SSK’dan emekli olmanıza engel değildir ve bahsettiğiniz şekilde SSK’lı bir işe girip en az 1080 gün (3 tam yıl) çalıştıktan sonra SSK’ya isteğe bağlı olarak ödemeye başlayabilirsiniz’’ demiştiniz. Ben isteğe bağlı ödeme yerine eski çalıştığım süreyi ihya ettim. Size sormak istediğim konular: a) Yabancı uyruklu (mavi kart sahibi) ve yaş, sigortalılık süresi dolmuş, 3600 günü tamamlamış birisi olarak bugün emekli olabilir miyim? Yasalar bu duruma olanak vermekte midir, vermiyorsa hangi yasa veya genelge uyarıncadır? b) İş mahkemesine başvurmalı mıyım? Vedat Savaş En baştan hemen belirteyim; anlattığınız duruma göre Antalya SGK İl Müdürlüğü hatalı işlem yapmış. SSK ve Bağ-Kur’dan emeklilikte Türk vatandaşlığı şartı yoktur. Sadece Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu gereğince yabancıların emekli olmak hakkı yoktu, şimdi 5510 Sayılı Kanun’la o da değişti. Bu sebeple, Antalya SGK İl Müdürlüğü’nün ret kararını iş mahkemesinde dava ederseniz kazanır, başvuru tarihinden itibaren emekli edilir ve birikmişlerinizi de alırsınız. İsterseniz açacağınız davanız konusunda da size yardımcı olurum. Zira sizin emekliliğinize engel ne yasa var ne de genelge.
YARGITAY’IN VERDİĞİ KARARLAR DA VAR Yargıtay 10’uncu Hukuk Dairesi’nin bu konuda çok sayıda kararı var ama ders gibi olanı 2008/18641 Esas ve 2009/13146 Sayılı 14.07.2009 günlü kararıdır. Kararın 4’üncü sayfasındaki hükümde şöyle deniliyor: “…Davacının, Türk vatandaşlığını haiz olmadığı 26.08.1999 tarihinden sonraki dönemleri borçlanamayacağına ilişkin mahkemenin kabulü yerinde ise de; Türk vatandaşlığından izinle çıkan ve borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşlığını haiz olmayan davacının, Türk vatandaşlığından izinle çıkmadan önce yurtdışında gerçekleşen çalışma sürelerine ilişkin borçlanma hakkının, Türk Vatandaşlık Kanunu ile kazanılmış hak sayılarak korunduğu gözetilerek, anılan süreye ilişkin borçlanma isteğinin kabulüne karar verilmesi gerektiği gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.” SGK’nın cevabı tam olarak doğru değil Sosyal Güvenlik Kurumu, mavi kartlıla yurtdışında çalıştıkları süreleri borçlanmak istediklerinde kabul etmiyor. 3201 Sayılı Kanun’u dayanak gösterip “Sadece Türk vatandaşı olarak geçmiş çalışma sürelerini, Türk vatandaşı iken başvurursanız kabul ederim” diyor. Ancak bu cevap yarım yanlıştır. Evet, yurtdışında Türk vatandaşı olarak geçmiş süreleri borçlandırması yasal ama borçlanma başvurusu yapıldığında Türk vatandaşı olmanız gerekmez, mavi kartlı olmanız yeterlidir.
Mavi Kart Borçlanması için ATLAS EMEKLİLİK OLARAK GURBETCİĞMİZİN HERZAMAN ARKASINDAYIZ. BÜTÜN SORULARINIZIN CEVABI İÇİN ANKARA BÜRO: 0312 433 61 00 FAX: 0312 433 61 01 ADEM KABLAMACI (sosyal güvenlik uzmanı) 0532 158 84 93

Yurtdışı hizmet borçlanması kimleri kapsar?

Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılması uygulamasından faydalanmak için;
- Türkiye dışında, herhangi bir ülkede sigortalılık veya ev kadını olarak geçen süreleri olanları,
- Yurtdışında geçen sürelerde ve yurtdışı borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olanları kapsar.

Borçlanma başvurusu hangi kuruluşa yapılacaktır?

- Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olanlar, en son tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna (Devredilen SSK, Bağkur, Emekli Sandığı),
- Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına kaydı olmayanlar, Sosyal Güvenlik Kurumu’na
- Sosyal güvenlik sözleşmesine göre kısmi aylık alanlar, aylık aldıkları sosyal güvenlik kuruluşuna,
yazılı olarak başvuruda bulunulması şarttır.

Posta yolu ile borçlanma başvurusu yapılabilir mi?

- Evet. Adi posta ve kargo yolu ile veya SGK’ya doğrudan yapılan yazılı başvurularda Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin SGK’nın evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih,
- İadeli taahhütlü, taahhütlü veya APS olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde ise dilekçenin postaya verildiği tarih, SGK’ya intikal tarihi olarak kabul edilecek.
Hangi süreler borçlanma kapsamındadır?
Türk vatandaşı iken 18 yaşının doldurulmasından sonra;
- Yurtdışında geçen sigortalılık süreleri,
- Sigortalılık süreleri içerisinde geçen bir yıla kadar olan işsizlik süreleri,
- Ev kadını olarak geçen süreler,
borçlanılacak süre olarak değerlendirilebilir.

Borçlanma başvurusunda hangi belgeler gerekmektedir?

Yurtdışı hizmet borçlanması talep dilekçesi ve taahhütname doldurularak imzalanmalı
ve aşağıdaki belgeler eklenmelidir;
a. Borçlanılacak süre Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerde geçmişse;
- Çalışılan ülkede sigorta kurumundan alınacak hizmet cetveli veya sigorta kartları,
- Yurtdışında kendine ait işyeri olanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu veya birliklerinden aldıkları hizmet kartları,
b. Borçlanılacak süre sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçmişse;
- Türk konsoloslukları, çalışma müşavirlikleri veya ataşeliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgeleri,
- Çalışılan iş yerlerinden alınan hizmet süresini belirten bonservisler ve pasaportların çalışma izinlerinin tercümeleri,
c. Ev kadınları alacakları ikamet belgesinin tercümesini Türk temsilciliklerine onaylatmalı veya pasaport giriş çıkışlarının onaylı sureti ile emniyetten alınmış olan giriş çıkış listesini eklemeli.
Yukarıda belirtilen belgelerden sigortalıların durumlarına uygun olan belgenin Kuruma ibraz edilmesi gerekir.

Borçlanma tutarı nasıl tespit edilir ve nasıl ödenir?

- 5510 sayılı Kanunun 82. maddesinde belirtilen taban ve tavan ücretler arasında belirlenen prime esas günlük kazancın % 32’sinin borçlanılacak gün sayısı ile çarpımı kadardır.
Örneğin: Taban ücretten / alt sınırdan borçlanmak isteyen bir sigortalı için şu an geçerli olan asgari ücret baz alındığında, günlük borçlanma bedeli 6,81.-YTL’dir.
- Borçlanma tutarı tebliğ edildikten sonra üç ay içinde ödenmemesi halinde, borçlanma işlemi geçersiz sayılır.
- Kısmi ödeme yapılırsa, ödenen miktara isabet eden süre geçerli sayılır.
- Borçlanma tutarı Türkiye’de ödenirse YTL, yurtdışında ödenirse tebliğ edilen YTL tutarına tekabül eden tutar kadar döviz olarak ödenir

Borçlanma bedeli geri alınabilir mi?

- Eğer borçlanılan hizmet dikkate alınarak aylık bağlanılmamışsa, yurtdışı hizmet borçlanması için ödenen tutarın tamamı başvuru yapıldıktan sonra faizsiz olarak iade edilir. Kısmi tutar iadesi mümkün değildir

Yurtdışı hizmet borçlanması emekliliği kolaylaştırır mı?

- Evet. Borçlanmanın asıl amacı Türkiye’den emekli olmak ve emekli aylığı elde etmektir. Borçlanılan süre emekli olabilmek için gereken eksik günlerin tamamlanmasını sağlar. Ayrıca eğer yurtdışında geçen süre sigortalılığın başlangıcından önceki süre ise, başlangıç tarihi borçlanılan süre kadar geriye götürülür. Bu durum emekliliği kolaylaştırır.